Toán tiểu học - Toán chuyển động trên dòng nước

Phương pháp giải toán lớp 5 chuyển động trên dòng nước:

Trên con sông, dòng chảy đứng yên, một con thuyền chạy vận tốc v thuyền .

Trên con sông có dòng nước chảy với vận tốc v0.
khi thuyền xuôi dòng thì vận tốc xuôi dòng: v(xd) = v thuyền + v dòng nước .
khi thuyền ngược dòng thì vận tốc ngược dòng: v(nd) = v thuyền – v dòng nước .

Bài toán 1:

Trên một con sông, bến A cách bến B là 36 km. khi dòng nước đứng yên, một canô đi từ bến A đến bến B trong 1 giờ 48 phút.
a) tìm vận tốc của canô lúc dòng nước đứng yên ?
b) khi vận tốc dòng nước là 3 km/h. Hỏi thời gian ngược dòng nhiều hơn thời gian xuôi dòng bao nhiêu ?
Giải:
 a)
Đổi đơn vị : 1 giờ 48 phút = 9/5 giờ.
Vận tốc của canô là :
36 : 9/5 = 20 km/h.
b)
Thời gian xuôi dòng của canô là :
36 : (20 + 3) = 1 giờ 34 phút.
Thời gian ngược dòng của canô là :
36 : (20 – 3) = 2 giờ 7 phút.
Thời gian ngược dòng nhiều hơn thời gian xuôi dòng :
2 giờ 7 phút – 1 giờ 34 phút = 33 phút.

Bài toán 2:

Trên một con sông, bến A cách bến B là 24 km. Một ca nô xuất phát từ bến A lúc 7 giờ 30 phút, xuôi dòng đến bến B lúc 8 giờ 6 phút. nghĩ tại bến B 15 phút, sau đó quay về đến bến A lúc 9 giờ 9 phút.
a) Tính vận tốc xuôi dòng và vận tốc ngược dòng của ca nô.
b) Một bè gỗ được thả trôi theo dòng nước. Hỏi bè gỗ trôi trong bao lâu từ bến A đến bến B ?
Giải:
a)
Thời gian xuôi dòng của canô là :
8 giờ 6 phút – 7 giờ 30 phút = 36 phút = 3/5 giờ.
Vận tốc xuôi dòng của ca nô là :
24 : 3/5 = 40 km/h.
Thời gian ngược dòng của canô là :
9 giờ 9 phút – 8 giờ 6 phút – 15 phút = 48 phút = 4/5 giờ.
vận tốc ngược dòng của ca nô là :
24 : 4/5 = 30 km/h. b) 
Vận tốc của dòng nước là :
(40 – 30 ) : 2 = 5 km/h.
Thời gian trôi của bè gỗ từ bến A đến bến B là :
24 : 5 = 4 giờ 48 phút.